تانزانیت (به انگلیسی: Tanzanite) از مجموعه کانی هاست و اولین بار در تانزانیا کشف شدهاست. تانزانیت گوهری آبی ارغوانی از خانواده کانی زائوسیت (سیلیکات هیدروکسید کلسیوم آلومینیوم) است که به گروه سنگ های اپیدوت تعلق دارد. سختی این سنگ قیمتی ۵/۶ بوده و ضریب شکست ۶۹/۱ – ۷۰/۱ را از خود بروز می دهد. این گوهر در سال ۱۹۶۷ در نزدیکی شهر آروشا و کوه های کلیمانجارو واقع در منطقه شمالی تانزانیا برای نخستین بار کشف شد. تانزانیت به عنوان سنگ قیمتی مورد استفاده قرار می گیرد. سنگ تانزانیت بسیار کمیاب بوده و تنها سنگ بومی تپه های مررانی واقع در تانزانیا است.
ویژگی های تانزانیت:
نا محلول در اسیدها و دارای تخلخلهای تودهای سیاه رنگ می باشد. از نظر شکل بلور: منشوری، رنگ: آبی – قهوهای – پلی کروئیسم، شفافیت: شفاف – نیمه کدر، شکستگی: نامنظم، جلا: شیشهای – صدفی، رخ: ضعیف – مطابق با سطح، سیستم تبلور: ارترومبیک و در ردهبندی سیلیکات است همچنین خاصیت مغناطیسی ندارد و منشأ تشکیل آن دگرگونی – پگماتیتی است.
کریستال چند رنگ تانزانیت به خاطر خاصیت سه رنگی خود بسیار مورد توجه است. این سنگ بستگی به زاویه چرخش کریستال های درون، رنگ های آبی کبود، ارغوانی و کبود را به نمایش می گذارد. همچنین این گوهر زمانی که به آن نوری مستقیم تابانده شود مجددا تنوع رنگی را نشان می دهد. رنگ آبی زمانی که آن را در زیر نور مهتابی قرار می دهیم و رنگ ارغوانی در زیر نور لامپ های رشته ای در تانزانیت نمودار می شود. تانزانیت زمانی که به شکل تراش نخورده باشد، معمولا به رنگ قهوه ای متمایل به قرمز است و با استفاده از روش گرما دهی می توان رنگ آبی را از این نوع سنگ استخراج کرد. نام سنگ تانزانیت را گروه جواهری تیفانی با توجه به مکان کشف این گوهر، بر روی این سنگ قیمتی نهادند. در سال ۲۰۰۲ سازمان تجاری سنگ قیمتی امریکا تانزانیت را به عنوان سنگ ماه تولد دسامبر (آذر و دی) انتخاب کرد. این انتخاب اولین تغییر در جدول سنگ های ماه تولد از سال ۱۹۱۲ به شمار می رفت.
خواص درمانی تانزانیت:
گلو و ریه ها را پاک می کند.
مشکلات پوستی، گوش و چشم را تخفیف می دهد.
سیستم دفاعی بدن را تقویت کرده و دوران نقاهت را سرعت می بخشد.
از این بلور برای معالجه مشکلات ستون فقرات و بیماری های سیستم تناسلی استفاده می کنند.