برجسته سازی سنگ‌های قیمتی روشی است که در آن لایه‌های اضافه از روی سنگ برداشته می‌شود.
برداشتن این لایه‌ها به گونه ای است که در نهایت نقش و یا طرحی بر روی سنگ قیمتی باقی می‌ماند لذا به این روش را برجسته کاری و یا Positive Relief می‌نامند.
برجسته کاری بر روی سنگ‌های قیمتی در دوران باستان روج داشته و در امپراتوری روم به اوج خود رسیده بود تا جایی که آنان از شیشه‌های برجسته کاری شده به عنوان سنگ‌های بدلی اونیکس و عقیق استفاده می کردند.
یکی از مشهور ترین نمونه‌های به جا مانده از شیشه‌های برجسته کاری شده گلدان پورتلند است.
رومی‌ها در بین قرن 15 تا 16 میلادی از صدف‌ها جهت برجسته کاری سنگ‌های قمیتی استفاده می کردند.
پیش از آن برجسته کاری تنها بر روی سنگ‌های سختی نظیر اونیکس و عقیق دو لایه انجام می‌شد.
برجسته کاری بر روی صدف‌ها اغلب به شکل نقش سفید و بجسته ای با زمینه خاکستری رنگ و بر روی انوع Cowry و Mussel صورت می گرفت.
در اواسط قرن هجدهم میلادی گونه ی جدیدی از صدف‌هایی تحت عنوان هلمت و کانک از غرب هندستان به اروپا وارد شد.
این امر موجب شد تا افزایش چشم گیری در برجسته سازی این صدف‌ها صورت گیرد.
صدف‌های کانک به خوبی حکاکی و برجسته سازی می‌شد اما رنگ آن به مرور زمان از بین می‌رفت.
برجسته سازی‌های اغلب با بهره بردن از تضاد رنگی بین سنگ‌ها انجام می‌شد بین گونه که هنرمند یا حکاکی با در نظر گرفتن رنگ طبیعی گوهر‌ها نزدیک ترین و زیبا ترین نقش را برای انجام برجسته سازی انتخاب کرده و سپس با در نظر گرفتن تصویر مورد نظر، کنده کاری قسمت زمینه را با ماشین‌های مخصوصی آغاز می کرد تا جایی که در نهایت تنها تصویری به صورت برجسته بر روی گوهر باقی می‌ماند.
بعد از سمباده زدن و نقش و برداشتن مواد اضافه، سنگ یا در روغن زیتون غلطانده و با آب می‌شویند.
البته برخی اوقات به منظور ایجاد تضاد رنگی بیشتر در بین لایه‌های مختلف، تضاد رنگی برخی از نواحی را تشدید می کنند.
همچنین لازم به ذکر است مرکز جهانی این نوع کنده کاری هم اکنون در نوپالی در کشور ایتالیا می‌باشد.
امروزه به نوعی از برجسته کاری را که تنها از یک رنگ در آن استفاده شده، Cameo می گویند اگرچه امروزه Cameoهایی به صورت دو رنگ نیز می‌توان ایجاد کرد.
در این گونه از برجسته کاری‌ها ابتدا تصویر مورد نظر بر روی یک سنگ حکاکی شده و سپس نقش بدست آمده بر روی زمینه با رنگ متفاوت نصب می گردد.
به طور کلی سنگ‌های قیمتی در بحث کنده کاری و انجام حکاکی به دو دسته سنگ‌های سخت و سنگ‌های نرم تقسیم بندی می‌شود.
در دسته سنگ‌های سخت می‌توان به گوهر‌های خانواده اونیکس، عقیق و کارنلین اشاره داشت.
همچنین نمونه‌هایی از گوهر‌های نرم، گوهر‌های ارگانیک مانند مرجان، کهربا، صدف، عاج، استخوان و . . . هستند.
البته کنده کاری گاهی بر روی شیشه و پلاستیک نیز انجام می‌شود.
